Seyir Defteri

ASP.NET AJAX Control Toolkit nesnelerini Visual Studio'ya ekleyebilmek için öncelikle Microsoft'un resmi sitesinden kurulum dosyası indirilir.

Belirli görevlerin bu işleri yapmak üzere tasarlanmış nesnelere gönderilmesi ve geri dönen sonuçların işlenmesi davranışsal tasarım kalıpları içerisinde yapılan bir işlemdir.

ASP.NET AJAX Control Toolkit, Microsoft ASP.NET AJAX Framework üstünde inşa edilmiş açık kaynak kodlu bir projedir.

Ajax, "Asynchronous JavaScript and XML" kelimelerinin kısaltmasından oluşan Web tabanlı uygulamalar için basit ama oldukça etkili bir teknolojidir. Ajax, terim olarak ilk kez 2005 yılında kullanılmış olmasına rağmen, Ajax'a izin veren teknolojiler on yıl önce Microsoft’un Remote Scripting teknolojisini geliştirme girişimleri ile ortaya çıkmıştır.

Yirmi üç çeşit tasarım kalıbından biri olan aracı tasarım kalıbı davranışsal tasarım kalıplarının alt dallarından biri olarak kabul edilir. Aracı kalıbı genel olarak nesnelerin yönetimi, aralarındaki iletişimin merkezi bir noktadan sağlanması ve yönetilmesi için kullanılır.

Durum tasarım kalıbı davranışsal tasarım kalıplarının alt dallarından biri olarak kabul edilir. Bir nesnenin durumu değiştiğinde, davranışı da değişirse, diğer bir ifadeyle nesneler farklı durumlarda farklı davranışlar gösterirse, durum tasarım kalıbı kullanılabilir. Kullanıcı açısından, nesne sınıfını değiştiriyormuş izlenimi verir.

Davranışsal (Behavioral) tasarım kalıplarından biri olan komut tasarım kalıbı, nesneye dayalı programlama (Object Oriented Programing) çalışmalarında çoğu zaman farkında olmadan kullanılan bir yapıdır. Komut tasarım kalıbı, kullanıcı isteklerini gerçekleştiren kod yapısının sarmalanarak nesneler halinde saklanmasına dayanır.

Şablon metot kalıbı davranışsal tasarım kalıpları grubunda yer alır. Şablon metot kalıbı bir işlem için gerekli adımları soyut olarak tanımlar ve bir şablon metot ile algoritmanın nasıl çalışacağını belirler. Alt sınıflar algoritma için gerekli bir ya da birden fazla metodu kendi bünyelerinde gerçekleyerek kullanılan algoritmanın kendi istekleri doğrultusunda çalışmasını sağlarlar. Böylece hem kod tekrarının önüne geçilerek kodun tekrar kullanılabilirliği hem de algoritma iskeletinde yapılacak bir düzenlemenin tek bir yerden yapılması sağlanır.

Tekrarlayıcı tasarım kalıbı; birleşik bir nesnenin bileşenlerine, nesnenin esas ifadesinin gösterilimini açığa çıkarmadan sırayla erişebilmeyi sağlar.

Sınıf tanımları yapılırken genel olarak kullanılan bir kalıp vardır. UML'de bir sınıf bir dikdörtgen içerisinde gösterilir. Dikdörtgenin en üstündeki ilk bölmede sınıfın adı yer alır. Sınıflara isim verirken, her kelimenin baş harfinin büyük olması diyagramların anlaşılırlığını arttırır. Bir sınıfın çeşitli özellikleri (attributes) olabilir ve bunlar dikdörtgenin ikinci bölmesine yazılır. Bir sınıfın hiç özelliği olmayabileceği gibi birden fazla özelliği de olabilir.

Yapısal kalıplar (Structural patterns), yaratım (creation) ve davranış (behaviour) kalıpları ile beraber tasarım kalıplarını (Design Patterns) oluşturan modellerden biridir. Amaçları itibariyle yapısal kalıplar, sınıflar ve nesnelerin birleştirilerek daha geniş yazılım gruplarının kurulmasına olanak sağlayan öneriler sunar. C# (C Sharp) programlama dilindeki sınıf ve nesne yapısına uygun olarak yapısal kalıplarda kendi içlerinde sınıf yapı kalıpları ve nesne yapı kalıpları olmak üzere ikiye ayrılır.

Nesnelerin peşi sıra etkileşimde bulunmalarını ve birbirleriyle haberleşmelerini zaman boyutunda inceleyen diyagramlardır. Hangi işlemlerin ne zaman yapıldığı ve işlem sonucunun hangi nesneye gönderildiği önemlidir. Nesneler kendilerine gelen işlem sonucuna göre durumlarını ve hangi işlemleri gerçekleştireceklerini belirlerler. Zamana bağlı olma durumu, işlemlerin peşi sıra olarak gerçekleşmesi anlamına gelmektedir.

Adaptör Kalıp, sadece bir sınıfa özel olan arayüzleri diğer sınıflarla uyumlu arayüzler haline getiren bir tasarım kalıbıdır. Adaptörler uyumlu olmayan arayüzler sebebiyle birbirleri ile çalışamayan sınıflara da birbirleri ile çalışma imkanı sunarlar.

Yazılım teknolojisi geliştikçe, donanım ve yazılım iç içe girmekte, büyük ağ sistemleri giderek artmakta ve orantılı olarak programcıların yazdığı programlar da büyümektedir. Yazılan programlar karmaşıklaştıkça da kod düzenlemesi yapmak zor olmakta, hatta bazı büyük çaplı projeler için nerdeyse imkansız hale gelmektedir. Bu yüzden standart bir modelleme ve analiz diline ihtiyaç duyulur.

Kendi içlerinde birbirlerinden farklı olan bir grup nesnenin sanki tek bir bütün nesneymiş gibi kullanılmasını bileşik kalıp sağlar. Bileşik kalıpların görevi, nesneleri bir ağaç yapısında birleştirip uygulamanın genelindeki parça bütün ilişkisini yeniden düzenleyip şekillendirmektir.

Yapısal tasarım kalıplarından biri olan dekoratör tasarım kalıbının temel amacı, var olan nesneye, çalışma zamanında, başka sınıflar oluşturmaya gerek kalmadan yeni durum ve davranışlar eklemektir. dekoratör kalıbında nesne oluşturularak üzerinde birtakım değişiklikler, eklemeler yapılır; orijinal nesne bu değişikliklerden etkilenmez.

CodePlex, Microsoft tarafından açık kaynaklı projelerin duyurulması, yayınlanması ve katkı sağlanabilmesi amacıyla kurulmuş bir topluluk sitesidir. CodePlex üzerinde kişiler kendi projelerini yayınlayabilmekte ve başkalarının destek olmasını sağlayabilmekte veya başlatılmış olan bir projeye destek olabillmektedir. Bunun yanında sadece varolan projeler indirilerek ücretsiz olarak kullanılabilir. Ayrıca kullanmak istenilen proje ile ilgili destek talebinde de bulunulabilir.

Köprü kalıp soyutlamayı (abstraction) uygulamadan (implementation) ayırarak ikisinin birbirinden bağımsız çalışmasını sağlar. Bunu yaparken katmanlı yapı (encapsulation), toplama (aggregation) ve de kalıtımı kullanarak programın görevlerini birbirlerinden farklı sınıflara aktarırlar.

ClickOnce, Windows uygulamalarının Web sunucusu üzerinden yayınlanmasını sağlayan bir araçtır. ClickOnce ile birlikte geliştirilen uygulama sürümlenmiş halde Web sunucusunda bulundurulur.

Sinek sıklet kalıp (Flyweight Pattern) nesne temelli yazılım mimarilerinde belirlenmiş temel tasarım kalıplarından biridir. Bu kalıbın amacı yapıca aynı nesneleri bellekte çokça oluşturmak yerine her bir nesnenin bir kopyasını oluşturmak ve oluşturulan nesneleri ortak bir noktada tutup paylaştırma işlemini yerine getirmektir.